نقش پژوهش‌های تقاضامحور در حل مشکلات کشاورزی
اکبر فتحی معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در مراسم هفته پژوهش و فناوری سازمان تات: پژوهش‌های تقاضامحور و کاربردی، گامی مؤثر در افزایش بهره‌وری کشاورزی
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی، در مراسم گرامیداشت هفته ملی پژوهش و فناوری که در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) برگزار شد، بر ضرورت تغییر رویکرد پژوهش‌ها در بخش کشاورزی تأکید کرد و گفت: پژوهش‌های تقاضامحور و ساده اما کاربردی، می‌توانند بهره‌وری را در بخش کشاورزی افزایش دهند و پاسخگوی نیازهای واقعی کشاورزان باشند.
فتحی با اشاره به اینکه مقام عالی وزارت به دلیل مشغله کاری نتوانستند در این مراسم حضور داشته باشند، ضمن تبریک هفته پژوهش به محققان و پژوهشگران، اظهار داشت: تمامی دستاوردهای کنونی بخش کشاورزی مرهون زحمات و تلاش‌های شما پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی است. امروز بخش کشاورزی با وجود محدودیت‌های شدید منابع خاک و آب، توانسته تولید محصولات را از ۳۳ میلیون تن در ۴۴ سال گذشته به ۱۳۵ میلیون تن افزایش دهد؛ این موفقیت تنها با ورود علم و دانش به عرصه کشاورزی ممکن شده است.
ضرورت تغییر رویکرد در پژوهش‌ها
وی با تأکید بر ضرورت تغییر رویکرد در پژوهش‌ها افزود: در گذشته، تحقیقات بیشتر به تولید علم معطوف بود، اما امروز جامعه کشاورزی از ما پژوهش‌های عملیاتی و تقاضامحور را طلب می‌کند. برای مثال، اگر فاصله تولید کشاورزان شاخص با میانگین تولید در کشور زیاد است، نیاز به پژوهش‌هایی داریم که دلایل این شکاف را بررسی و راه‌حل‌های کاربردی ارائه کنند. این تحقیقات باید به‌گونه‌ای باشد که یافته‌های آن مستقیماً توسط کشاورزان و مجریان اجرایی قابل استفاده باشد.
فتحی ادامه داد: تغییرات اقلیمی و ناترازی‌های موجود در مصرف انرژی نیز نشان می‌دهد که رویکردهای تحقیقاتی ما باید به این سمت حرکت کند. آیا با همان شیوه‌های گذشته می‌توان به مشکلات امروز پاسخ داد؟ به عنوان نمونه، در واحدهای گلخانه‌ای و مرغداری‌ها، آیا بهره‌وری انرژی قابل افزایش نیست؟ آیا نمی‌توان با پژوهش‌های ساده اما هدفمند، الگوهای مصرف انرژی را اصلاح کرد؟ این‌ها نیازهای واقعی جامعه کشاورزی است.
نقش پژوهش‌های تقاضامحور در حل مشکلات کشاورزی
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی با اشاره به استقبال تشکل‌های صنفی از پژوهش‌های کاربردی، گفت: امروز تشکل‌های کشاورزی حاضرند هزینه پژوهش‌های تقاضامحور را خودشان تأمین کنند، زیرا می‌دانند این تحقیقات به طور مستقیم به حل مشکلات آن‌ها کمک خواهد کرد. این نشان‌دهنده اهمیت پژوهش‌های عملیاتی و تقاضامحور است که بتوانند نیازهای واقعی بخش کشاورزی را برطرف کنند.
وی با قدردانی از زحمات پژوهشگران، تصریح کرد: برای تحقق امنیت غذایی در کشوری با جمعیت ۹۰ میلیون نفری، پژوهشگران ما نقش بی‌بدیلی ایفا کرده‌اند. اما برای دستیابی به جهش در تولید و بهره‌وری، نیازمند تغییر رویکرد در پژوهش‌ها هستیم. پژوهش‌هایی که نه‌تنها تقاضای جامعه کشاورزی را پاسخ دهند، بلکه بتوانند دانش را به مزارع و واحدهای تولیدی انتقال دهند و اثرگذاری خود را در عمل نشان دهند.
لزوم توجه به ضریب نفوذ دانش در ارزیابی پژوهشگران
فتحی در بخش دیگری از سخنان خود به ارزیابی پژوهشگران بر اساس ضریب نفوذ دانش اشاره کرد و گفت: در گذشته، مقاومت‌هایی در برابر شاخص‌گذاری ضریب نفوذ دانش در ارزیابی‌ها وجود داشت. اما امروز این شاخص به‌عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی پژوهشگران در نظر گرفته شده است. این تغییر نشان می‌دهد که دیگر تولید علم به تنهایی کافی نیست و ما باید به اثرگذاری پژوهش‌ها در عرصه‌های اجرایی توجه کنیم.
تغییرات اقلیمی و نیاز به پژوهش‌های هدفمند
وی با اشاره به اثرات تغییرات اقلیمی بر کشاورزی کشور گفت: امروز تغییرات اقلیمی تأثیرات خود را در تمام جنبه‌های زندگی ما نشان داده است. این تغییرات، پژوهش‌های هدفمند و متناسب با شرایط جدید را می‌طلبد. برای مثال، تحقیقاتی که بتوانند راهکارهایی برای مقابله با کاهش منابع آب و خاک یا افزایش بهره‌وری انرژی در کشاورزی ارائه دهند، از جمله نیازهای ضروری امروز هستند.
تقدیر از تلاش پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی
فتحی در پایان سخنان خود بار دیگر از زحمات پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی قدردانی کرد و اظهار داشت: پژوهشگران ما تاکنون توانسته‌اند گام‌های بزرگی در جهت توسعه بخش کشاورزی بردارند. اما با تغییر رویکرد و تمرکز بر پژوهش‌های تقاضامحور و کاربردی، می‌توانیم علاوه بر کاهش مشکلات کشاورزان، بهره‌وری در این بخش را به شکل قابل‌توجهی افزایش دهیم و به انتظارات جامعه کشاورزی پاسخ دهیم.
نظر دهید