یکپارچگی اراضی و حمایت از کشاورزان؛ تضمین موفقیت الگوی کشت
معاون سابق امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی، با اشاره به چالش‌های طرح الگوی کشت، یکپارچه‌سازی اراضی، قیمت‌گذاری مناسب محصولات و پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان را از راهکارهای اصلی موفقیت این طرح دانست.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ علیرضا مهاجر، بر ضرورت همکاری تمامی نهاد‌ها و سازمان‌ها برای تحقق الگوی کشت تاکید کرد و گفت: از آنجا که مالکیت زمین و منابع آب در اختیار کشاورزان و وزارت نیرو است، وزارت جهاد کشاورزی به تنهایی قادر به اعمال حاکمیت و اجرای کامل الگوی کشت نیست.
مهاجر با اشاره به رونمایی از سند الگوی کشت در دولت شهید رئیسی در سال ۱۴۰۱، افزود: از همان ابتدا چالش‌های جدی در مسیر اجرایی شدن این طرح وجود داشته است.
وی توضیح داد: برای اجرای موفق الگوی کشت، نیازمند مشارکت و همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (برای تامین اعتبار)، وزارت کشور (نیروی انتظامی، فرمانداری‌ها، استانداری‌ها، بخشداری‌ها و دهداری‌ها برای اعمال قدرت) و قوه قضائیه (برای برخورد با متخلفان) هستیم.
معاون سابق امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی به نقش هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، توجه به اقلیم و جلوگیری از خُرد شدن اراضی به عنوان عوامل کلیدی در موفقیت این طرح اشاره کرد.
وی افزود: ما بر مبنای نیاز خود به گندم، جو، ذرت، کنجاله سویا، برنج، سیب‌زمینی، پیاز و گوجه فرنگی و با توجه به اقلیم، باید الگوی کشت را تعریف کنیم.
وی با اشاره به اینکه به صورت سنتی، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد اراضی کشور در قالب الگوی کشت مشخصی کشت می‌شده‌اند، گفت: “برای مثال، در یزد گندم و جو کشت می‌شد، اما برنج کشت نمی‌شد و در شمال کشور، به دلیل آب فراوان و شرایط مناسب، بیشتر برنج کشت می‌شد. ”
آقای مهاجر با اشاره به اینکه حدود ۷۵۰ هزار هکتار از اراضی کشور به کشت سبزی و صیفی اختصاص دارد، بر ضرورت کشت این محصولات برای بازار و امرار معاش مردم تاکید کرد.
وی با بیان اینکه در عمل ۸۰ درصد اراضی کشور از الگوی کشت ناخودآگاه پیروی می‌کنند، مشکل اصلی را کوچک بودن اندازه اراضی کشاورزی دانست.
به گفته‌ی وی، بیش از ۷۰ درصد تولیدات کشاورزی در اراضی بزرگ متعلق به مالکین بزرگ انجام می‌شود، در حالی که بیش از ۷۰ درصد از اراضی کشاورزی در اختیار خرده‌مالکان است که این عدم تناسب بین توزیع زمین و تولید، یکی از چالش‌های اصلی در اجرای الگوی کشت بهینه را نشان می‌دهد.
معاون سابق امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه در اراضی کوچک، امکان بهره‌وری وجود ندارد یا بهره‌وری بسیار کم است، افزود: کشاورزان خُرد مالک، اگر آب در اختیار داشته باشند، به دنبال محصولی می‌روند که بتوانند معیشت خود را تامین کنند و به الگوی کشت پیشنهادی توجه نمی‌کنند.
مهاجر با اشاره به اینکه کاهش ۱۰ درصدی کشت یک محصول می‌تواند منجر به کمبود و افزایش شدید قیمت آن شود، راهکارهای اجرای الگوی کشت را در متقاعد کردن کشاورزان به عدم کوچک کردن اراضی و یکپارچه سازی اراضی کوچک دانست.
وی همچنین بر لزوم قیمت‌گذاری مناسب، خرید به موقع محصولات و پرداخت به موقع پول به کشاورزان تاکید کرد.
معاون سابق امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی، دلیل تاکید وزارتخانه بر اجرای الگوی کشت را اهمیت این موضوع در تنظیم بازار محصولات کشاورزی و تامین امنیت غذایی کشور عنوان کرد.
علیرضا مهاجر، با بیان اینکه در ابتدای ابلاغ قانون، از منتقدان اجرای سریع آن بوده، تصریح کرد: “الزامات این طرح دیده نشده است. ” وی به مثال‌هایی همچون کشت بی‌رویه برنج در گلستان و عدم امکان برخورد با کشاورزان متخلف اشاره کرد.
معاون سابق امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی، با اشاره به اینکه استانداران مسئول اجرای طرح الگوی کشت شده‌اند، کوچک شدن اراضی کشاورزی و ماهیت معیشتی کشاورزی را از موانع اصلی اجرای این طرح برشمرد. وی همچنین به تولید ۴.۵ میلیون تن گندم در سال ۱۴۰۰، علی‌رغم خشکسالی و شیوع کرونا، اشاره کرد.
این مقام مسئول از دستیابی به خودکفایی گندم در سال‌های اخیر نیز خبر داد و عوامل مؤثر در این موفقیت را تشریح کرد.
با توجه به بحران جهانی گندم و نگرانی از کمبود ذخایر در سال ۱۴۰۱، وی اجرای الگوی کشت و رفع موانع تولید را عامل اصلی افزایش تولید گندم و خودکفایی کشور دانست.
مهاجر، قیمت‌گذاری مناسب، خرید به‌موقع و پرداخت سریع مطالبات کشاورزان، استفاده از بذر اصلاح‌شده و به‌خصوص مصرف بهینه کود‌های شیمیایی (ازت، فسفات و پتاس) را از مهم‌ترین عوامل افزایش تولید گندم عنوان کرد.
